Het huidig artikel 85 §1 eerste lid Wet Verzekeringen bepaalt dat de duur van de verzekeringsovereenkomst niet langer mag zijn dan één jaar en stilzwijgend verlengd wordt voor opeenvolgende periodes van één jaar behalve wanneer één van de partijen ten minste drie maanden vóór de vervaldag van de overeenkomst de overeenkomst opzegt bij aangetekende brief, bij deurwaardersexploot of door afgifte van de opzeggingsbrief tegen ontvangstbewijs. Dit zijn de opzeggingswijzen die voorzien zijn in het huidig art. 84 §1 Wet Verzekeringen.
Zowel artikel 84 als artikel 85 Wet Verzekeringen worden gewijzigd:
- Art. 84 §1 en §3 : opzegging kan ook via een elektronisch aangetekende zending of via een digitale omgeving
De opzegging zal ook kunnen gebeuren door middel van een gekwalificeerd elektronische aangetekende zending, hetgeen betekent dat er gebruik moet worden gemaakt van een gekwalificeerde dienst voor elektronisch aangetekende bezorging zoals bepaald in art. 3.37 van Verordening (EU) nr. 910/2014. De wetgever wil daarmee de veiligheid waarborgen met betrekking tot de identiteit van de verzender en van de geadresseerde, alsook met betrekking tot de verzend- en ontvangstdatum.
Daarnaast kan de verzekeringnemer de overeenkomst ook opzeggen via een digitale omgeving die door de verzekeraar of door de verzekeringstussenpersoon (zoals een makelaar) ter beschikking wordt gesteld en waarbij een gekwalificeerde elektronische handtekening of een gekwalificeerd elektronisch zegel wordt gebruikt zoals bedoeld in de artikelen 3.12. en 3.27 van voormelde Verordening.
- Art. 85 §1 : de termijn voor verzet door de verzekeringnemer tegen de stilzwijgende verlenging van de overeenkomst wordt herleid naar twee maanden
Voor de verzekeraar blijft de huidige termijn van minstens drie maanden gelden om zich te verzetten tegen de stilzwijgende verlenging van de overeenkomst, maar voor de verzekeringnemer wordt deze herleid naar twee maanden.
- Nieuw art. 85/1 : na het verstrijken van een termijn van één jaar kan de verzekeringnemer - consument de verzekeringsovereenkomst zonder boeten of kosten opzeggen met een opzegtermijn van twee maanden
Verzekeringsovereenkomsten die ressorteren onder de groep van activiteiten niet-leven (zoals een brandverzekering, verzekering B.A. motorrijtuigen, rechtsbijstandsverzekering, …) én betrekking hebben op consumenten kunnen na het verstrijken van een termijn van één jaar door de verzekeringnemer op elk tijdstip opgezegd worden. Deze opzeg zal uitwerking hebben na het verstrijken van een termijn van twee maanden.
Via Koninklijk Besluit kunnen bedrijfstakken worden vastgesteld waarop deze regeling niet van toepassing zal zijn.
De verzekeringnemer zal recht hebben op premiekrediet zoals voorzien in art. 73 Wet Verzekeringen.
- Nieuw art. 85/1 : de verzekeringnemer kan bijstand vragen van de nieuwe verzekeraar of, in voorkomend geval, de verzekeringstussenpersoon
De verzekeringnemer die wenst op te zeggen na het verstrijken van een termijn van één jaar kan de nieuwe verzekeraar of, in voorkomend geval, de verzekeringstussenpersoon, verzoeken om voor zijn rekening de nodige formele stappen te zetten om het opzeggingsrecht uit te oefenen. De nieuwe verzekeraar of verzekeringstussenpersoon zal er in dat geval voor moeten zorgen dat de nieuwe overeenkomst uiterlijk bij het verstrijken van de opzeggingstermijn in werking treedt.
Het initiële voorstel voorzag dat dergelijk verzoek van de verzekeringnemer (enkel) kon worden geweigerd bij niet-verplichte verzekeringen. In het goedgekeurd artikel wordt bepaald dat dergelijk verzoek nooit mag worden geweigerd.
Hetzelfde geldt wanneer de verzekeringnemer zich verzet tegen de stilzwijgende verlenging van een overeenkomst.
- Inwerkingtreding en evaluatie
Deze wijzigingen zullen twaalf maanden na bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad in werking treden en zullen van toepassing zijn op de overeenkomsten die vanaf die datum worden gesloten of stilzwijgend worden verlengd. De regering werkt blijkbaar reeds aan uitvoeringsbesluiten waarin de nadere regels en de toepassingsvoorwaarden van het nieuwe artikel 85/1 Wet Verzekeringen zullen worden uitgewerkt.
De Commissie voor Verzekeringen, waarvan de meerderheid geen voorstander was van deze nieuwe regeling, wordt belast met “de evaluatie van de toepassing van deze wet” na een periode van twee jaar. De wetgever vraagt de Commissie in het bijzonder om de mogelijkheid te evalueren om de termijn voor de verzekeringnemer nog verder te herleiden naar één maand en dit zowel voor het verzet tegen de stilzwijgende verlenging als voor de opzegging na het verstrijken van een termijn van één jaar.
- Alvast onze eerste bedenkingen
Onze wetgever wenst door deze nieuwe regeling de consumenten beter te beschermen. Maar zal dit in realiteit ook gebeuren? Alvast enkele bedenkingen:
De nieuwe regeling kan tot problemen leiden bij de verkoop van een woning. Art. 111 §1 Wet Verzekeringen bepaalt dat de woningverzekering van rechtswege eindigt drie maanden na de datum van de authentieke akte. Het Hof van Cassatie oordeelt onder de huidige wetgeving dat een beëindiging van een verzekeringsovereenkomst op verzoek van de verkoper na het verlijden van de authentieke akte maar vóór het verstrijken van de termijn van drie maanden niet kan worden tegengeworpen aan de koper (Cass., 1 februari 2013, T. Verz., 2013, 460). Maar dit principe gaat niet op wanneer een onwetende of onwillige verkoper de verzekering heeft opgezegd met een opzegtermijn die eindigt vóór de dag van de authentieke akte. En zal het Hof van Cassatie haar rechtspraak onder de nieuwe regeling handhaven en dit bij voorbeeld in het geval dat een verkoper de verzekering na het tijdstip van de authentieke akte opzegt en dit een gat in de continuïteit van de dekking veroorzaakt?
De wetgever veronderstelt blijkbaar dat de verzekeringnemer die het initiatief neemt tot opzegging weet wat hij doet en zich als een goed risico beschouwt dat een nieuwe dekking zal vinden. Het zal nog moeten blijken of elke consument die zijn verzekering opzegt binnen de twee maanden een nieuwe adequate verzekeringsovereenkomst zal kunnen afsluiten. De bezorgdheden die binnen de Commissie Verzekeringen hierover werden geformuleerd zijn pertinent.
De verzekeraars en de verzekeringstussenpersonen zullen tegen het najaar 2024 voorbereid moeten zijn, zowel op een te verwachten toename van opzeggingen en verzoeken tot aansluiting, als op de bijstand die zij daarvoor aan de consument zullen moeten bieden wanneer die daar om vraagt.
Voor meer informatie en voor eventuele vragen kan u steeds terecht bij Schuermans advocaten.