Evenwicht tussen bescherming van de consument en concurrentievermogen van het bedrijfsleven: informatievereisten bij verkoop op afstand

Een product kan op afstand aan een consument worden verkocht, bijvoorbeeld via de telefoon, het internet, reclamefolders en dergelijke meer. In dit geval moet de verkoper echter voldoen aan een aantal strenge vereisten (art. VI.44/1 tot VI.63 Wetboek van economisch recht of kort WER). Zo moet de verkoper bepaalde informatie meedelen vóórdat de consument door een overeenkomst op afstand gebonden is, waaronder de voorwaarden, de termijn en de modaliteiten voor de uitoefening van het herroepingsrecht, alsmede het modelformulier voor herroeping (art. 6.1, h) Richtlijn 2011/83/EU, omgezet in art. VI.45 §1, 8° WER).

De consument heeft immers het recht om de overeenkomst te herroepen binnen een termijn van 14 dagen indien hij zich bedacht heeft.

Het kan echter zijn dat de verkoper gebruikt maakt van een medium dat beperkte ruimte of tijd biedt voor het tonen van de vereiste informatie. In dergelijk geval moet het medium slechts bepaalde essentiële informatie verstrekken, waaronder bovenstaande informatie over het herroepingsrecht. De overige informatie mag via een andere weg verstrekt worden, zolang dit op passende wijze gebeurt (art. 8 Richtlijn 2011/83/EU, omgezet in art. VI.46 §4 WER).

In het geval waarover het Europees Hof van Justitie zich moest buigen (arrest 23 januari 2019, C-430/17), maakte de verkoper gebruik van een reclamefolder van zes pagina’s, waaronder een bestelbon in de vorm van een afscheurbare briefkaart. Zowel op de voor- als op de achterzijde van de briefkaart werd gewezen op het herroepingsrecht en ook werden het telefoonnummer, faxnummer, internetadres en postadres van de verkoper vermeld. Op de website kon de koper de instructies voor herroeping, alsook het modelformulier raadplegen.

De vraag was of dit voldoende was om te voldoen aan bovenstaande vereisten. Hoewel wettelijk vereist is dat het modelformulier toegevoegd wordt aan het beperkte medium, oordeelt het Hof contra legem dat dit toch niet vereist is. Het volstaat dat het medium informatie verstrekt over de voorwaarden, de termijn en de modaliteiten voor de uitoefening van het herroepingsrecht. Het modelformulier mag via een andere bron, in een duidelijke en begrijpelijke taal, beschikbaar worden gesteld (bijvoorbeeld via een website).

Het feit dat de consument met behulp van dat beperkte medium al dan niet over het modelformulier beschikt, kan volgens het Hof geen invloed hebben op zijn beslissing om al dan niet een overeenkomst op afstand te sluiten. Bovendien zou het een onevenredige last of zelfs een ondraaglijke last kunnen betekenen indien de verkoper altijd het modelformulier moet verstrekken aan de consument tezamen met het beperkte medium.

Deze contra legem interpretatie kan veel betekenen voor de praktijk. De last op de schouders van de verkoper op afstand wordt zo aanzienlijk verminderd.