De volgende feiten lagen aan de basis van het arrest van het Europees Hof van Justitie van 28 november 2017 (C-514/16). Iemand gebruikte op een landbouwterrein een tractor waaraan een reservoir met verstuiver en bestrijdingsmiddel was vastgemaakt. Op het moment van het ongeval stond het voertuig stil maar de motor draaide om de pomp aan te drijven die diende om het bestrijdingsmiddel te sproeien.
In een tweede arrest van 20 december 2017 diende het Hof van Justitie zich uit te spreken over een ongeval met een militair terreinvoertuig op een terrein voor militaire manoeuvres in Spanje (C-334/16). Het terrein was bestemd voor voertuigen met een rupsband maar het betrokken voertuig had wielen.
In beide gevallen rees de vraag of het ongeval binnen het toepassingsgebied van de nationale wet (gelijkaardig aan de Belgische WAM) viel, en met andere woorden, of er sprake was van “deelneming aan het verkeer van voertuigen”.
Het Hof van Justitie benadrukt in beide arresten dat dit begrip een autonoom begrip van Unierecht is. De Europese regelgeving heeft tot doel om enerzijds het vrij verkeer te waarborgen en anderzijds te verzekeren dat slachtoffers van een ongeval een vergelijkbare behandeling in het gehele grondgebied van de Unie krijgen.
Volgens het Hof van Justitie blijft het begrip dan ook niet beperkt tot situaties op de openbare weg. Onder het begrip “deelneming aan het verkeer” valt elk gebruik dat overeenstemt met de gebruikelijke functie van het voertuig. Het begrip hangt dan ook niet af van soort terrein. De omvang van de verzekeringsplicht mag niet beperkt blijven tot het gebruik van voertuigen op bepaalde terreinen of wegen.
In de tweede arrest was hiermee dan ook de kous af. Het maakt immers niet uit dat het voertuig gebruikt werd op een militair terrein waartoe de toegang voor alle niet-militaire voertuigen verboden was en dat enkel geschikt was voor voertuigen met een rupsband. Het is dus ook irrelevant dat het voertuig zich bevond waar het zich niet mocht bevinden. Anders oordelen zou slachtoffers van een ongeval niet voldoende beschermen.
In het eerste arrest heeft het Hof van Justitie het begrip nog verder gedefinieerd. Het begrip omvat elk gebruik van een voertuig als vervoermiddel.
Er moet dan ook telkens worden nagegaan of een voertuig dat in bepaalde omstandigheden ook als machine wordt gebruikt, op het moment van het ongeval voornamelijk als vervoermiddel werd gebruikt of als machine. Alleen in het eerste geval valt het gebruik onder het begrip “deelneming aan het verkeer van voertuigen”.
Daar de tractor op het moment van het ongeval gebruikt werd als machine en niet als vervoermiddel, viel het niet onder het toepassingsgebied van de Europese richtlijn.
Met deze twee arresten heeft het Hof van Justitie benadrukt dat (1) “deelneming aan het verkeer van voertuigen” elk gebruik van een voertuig als vervoermiddel omvat, (2) dat het gebruik van het voertuig beoordeeld moet worden op het moment van het ongeval en dat (3) het soort terrein irrelevant is.
Heeft U hieromtrent vragen, helpt Schuermans advocaten U graag verder.