De Nederlandstalige Rechtbank van Eerste Aanleg te Brussel oordeelde bij vonnis van 1 februari 2017 (A.R. A/2015/302) in graad van beroep terecht dat de niet naleving van een preventieclausule in een verzekeringsovereenkomst gekwalificeerd dient te worden als een verval en niet als een uitsluitingsbeding.
Hiermee bevestigt de Rechtbank de heersende Cassatierechtspraak.
In casu werd in een brandpolis voor een horecazaak als preventiemaatregel bedongen dat vuilnis – en asbakken dienden te bestaan uit onbrandbare materialen, bij gebreke waaraan de dekking zou worden uitgesloten.
N.a.v. een zware brand beriep de verzekeraar zich t.a.v. de verzekerde op deze clausule dewelke was opgenomen onder de rubriek “uitsluitingen”. Volgens de verzekeraar kwam het onverkort aan de verzekerde toe om het bewijs te leveren van de naleving van de preventiemaatregel, bij gebreke waaraan er geen dekking zou worden verleend.
De Rechtbank ging, in tegenstelling tot het Vredegerecht, hiermee niet akkoord en oordeelde dat het beding, op grond waarvan de verzekeraar zijn dekking kan weigeren wegens niet-nakoming door de verzekerde van zijn contractuele verbintenissen, een vervalbeding is in de zin van art. 11 WLVO, thans art. 65 Wet Verzekeringen.
Het onderscheid tussen beiden is essentieel. Het verval van recht houdt een verlies van recht in en vindt plaats binnen de verzekeringsdekking. Het is een sanctie voor de tekortkoming van de verzekerde aan één van zijn verplichtingen. Een uitsluiting heeft daarentegen betrekking op de omschrijving van de dekking in de verzekeringsovereenkomst. Het gaat om een gebeurtenis die krachtens de wet of de wil van partijen buiten de verzekeringsdekking valt.
M.a.w. impliceert een uitsluiting van dekking een afwezigheid van recht , terwijl een verval het recht ontneemt.
Elke niet uitvoering van een contractuele verbintenis die aan het gedrag van de verzekerde kan worden gekoppeld, dient als een verval van recht te worden gekwalificeerd. De kwalificatie in de polis als “uitsluiting” doet hieraan geen afbreuk. Art. 65 Wet Verzekeringen is immers van dwingend recht.
Ingevolge de kwalificatie als vervalbeding, komt het niet aan de verzekerde, doch aan de verzekeraar toe om het bewijs te leveren van de niet-naleving van de preventieclausule. Bovendien moet de verzekeraar ook het oorzakelijk verband aantonen tussen de miskende verplichting uit de verzekeringsovereenkomst en het schadegeval, alvorens hij dekking kan weigeren.