Immuniteit voor online lezersreacties?

Vandaag de dag worden er wereldwijd continu ontelbare reacties en commentaren geplaatst onder artikelen door lezers van online nieuwsportalen. Sommige van deze commentaren zijn strafbaar omdat zij bijvoorbeeld lasterend zijn of hate speech bevatten. De vraag rijst daardoor naar de aansprakelijkheid van zulke internetnieuwsportalen onder het Belgische strafrecht.

Voor de beoordeling van deze aansprakelijkheid, moet vooreerst bepaald worden of een internetnieuwsportaal een hostprovider is, dan wel een uitgever.

Een hostprovider houdt zich niet bezig met de inhoudelijke controle van de gebruiksinhouden en fungeert enkel als tussenpersoon. De tussenpersoon heeft noch kennis, noch controle over de informatie die wordt doorgegeven of opgeslagen. Voor deze categorie voorziet de Belgisch wet in een uitsluiting van aansprakelijkheid.

Voorwaarde voor deze immuniteit is dat deze hostproviders , wanneer zij daadwerkelijk kennis krijgen van onwettige activiteiten (bijvoorbeeld via meldingen van andere gebruikers), dit onverwijld aan de procureur des Konings moeten melden. Bovendien moeten zij de onrechtmatige informatie in zo’n geval ook verwijderen of blokkeren (notice-and-takedown-procedure). Daarnaast moeten zij in ruil voor hun immuniteit ook verplicht de bevoegde gerechtelijke of administratieve autoriteit in kennis stellen van vermeende onwettige activiteiten. Leeft de hostprovider deze meld-en medewerkingsplicht niet na, dan riskeert hij strafrechtelijke vervolging voor de onwettige activiteiten gepleegd met behulp van zijn diensten.

Naast de neutrale hostproviders, is een uitbater van een website vaak actief betrokken bij het bepalen van de inhoud van zijn website, waardoor hij beschouwd wordt als uitgever. Voor zulke internetnieuwsportalen, gelden de gebruikelijke strafrechtelijke spelregels. De rol van uitgever brengt dus verantwoordelijkheden met zich mee.

Strafbare meningsuitingen op zulke websites worden gekwalificeerd als drukpersmisdrijven. De kwalificatie van drukpersmisdrijven leidt tot de toepassing van het zogenaamde “cascadesysteem” dat voorzien is in de Belgische Grondwet. Dit systeem legt de aansprakelijkheid voor strafbare meningen in hoofdorde bij de auteur. Indien de auteur echter niet bekend is of geen woonplaats heeft in België, kan de uitgever aangesproken worden. Het internet maakt het bijzonder eenvoudig voor gebruikers om onder een valse identiteit identificatie te bemoeilijken. Bovendien kan men makkelijk over de grenzen heen zijn ongezouten mening verkondigen. Het is bijgevolg aangewezen om de nodige filter-mechanismen in te bouwen die laakbare of onwettige posts kunnen voorkomen, traceren en verwijderen, dit teneinde strafrechtelijke vervolging te voorkomen.